Federacja Stowarzyszeń Służb Mundurowych RP wystąpiła do wszystkich Prezesów Sądów Apelacyjnych z pismem-apelem, wskazującym na potrzebę orzekania w sprawach odwołań od Decyzji Dyrektora ZER MSWiA obniżających emerytury/renty na podstawie ustawy z 16 grudnia 2016 r. w trzyosobowych składach sędziowskich. Wnosimy o to zważywszy, że taki skład tworzy warunki do wnikliwej i bardziej wszechstronnej oceny sprawy, która dla skarżących ma znaczenie egzystencjalne.
Jednak wyraźnego zaznaczenia wymaga fakt, że złożenie takiego wniosku o zarządzenie rozpoznania sprawy w składzie trzech sędziów /wzór wniosku na dole strony/ jest decyzją indywidualną każdego skarżącego.

Wiceprzewodniczący FSSM RP
            Leszek Szreder

 

Warszawa, dnia 29 września 2022 r.
PREZESI SĄDÓW APELACYJNCH  
w: Białymstoku, Gdańsku, Katowicach, Krakowie, Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Rzeszowie, Szczecinie, Warszawie oraz we Wrocławiu

Panie i Panowie Prezesi Sądów Apelacyjnych!

Jako Federacja Stowarzyszeń Służb Mundurowych RP, której celem jest m.in. reprezentowanie interesów członków stowarzyszeń wchodzących w jej skład, szczególnie w zakresie uprawnień emerytalno-rentowych oraz zachowania statusu społecznego przysługującego byłym policjantom, funkcjonariuszom i żołnierzom, z nadzieją obserwujemy intensyfikację rozpatrywania spraw odwoławczych przeciwko Dyrektorowi Zakładu Emerytalno-Rentowego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie o wysokość emerytur i rent policyjnych, drastycznie obniżonych na mocy ustawy nowelizującej z 16 grudnia 2016 r.

Z szacunkiem odnosimy się do tych sędziów, którzy podzielają stanowisko Sądu Najwyższego wyrażone w uchwale interpretacyjnej z 16 września 2020 r. (III UZP 1/20​) i uznają prymat Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz prawa Unii Europejskiej, dostrzegając jednocześnie kryzys wokół polskiego Trybunału Konstytucyjnego, niezdolnego, mimo upływu blisko pięciu lat, do odpowiedzi na pytanie Sądu Okręgowego w Warszawie o zgodność z Konstytucją RP przepisów ww. ustawy, zdecydowali się orzekać w sprawach naszych Koleżanek i Kolegów.

Doceniamy troskę Sądów o bezpieczeństwo obrotu prawnego kształtowane także przez indywidualne akty stosowania prawa jakimi są wyroki sądowe, objawiającą się odmową zastosowania niektórych przepisów ustawy z 18 lutego 1994 r. o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji (…) w sytuacji ich oczywistej niezgodności z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej. Tym samym realnym staje się nasze prawo do sądu będące jednym z konstytucyjnych praw osobistych jednostki, zawierające w sobie zasadę o randze konstytucyjnej, tj. dostępności do sądów, o której mowa w art. 45 Konstytucji RP.

Sprawy przeciwko Dyrektorowi ZER MSWiA o wysokość świadczeń emerytalnych mają dla skarżących charakter egzystencjalny. Stąd usprawiedliwiona jest troska naszej Organizacji o rozpoznawanie ich przez Sądy Apelacyjne, jako Sądy II i ostatniej instancji, w warunkach dających gwarancję uniknięcia błędów w ocenie stanów faktycznych i prawnych dot. przebiegu służby odwołujących się. Jesteśmy przekonani, że skład 3-osobowy w instancji odwoławczej służy stworzeniu warunków do wnikliwej oraz wszechstronnej oceny i rozstrzygnięcia sprawy. Możliwość przeoczenia istotnych faktów jest mniejsza w sytuacji orzekania w składzie kolegialnym, traktowanym jako optymalna i w pełni zobiektywizowana formuła kontroli instancyjnej.

Przyjmuje się powszechnie, iż skład kolegialny Sądu zapewnia wyższy standard orzeczniczy, a tym samym realizuje na wyższym poziomie prawo do sądu w aspekcie prawa do rzetelnego postępowania i prawo do sprawiedliwego wyroku. Trzech sędziów ma zawsze większe doświadczenie życiowe i wiedzę niż jeden. Poza tym liczebność składu orzekającego ma walor konstytucyjny jako jedna z niezaprzeczalnych gwarancji prawa do sądu, w tym prawa do rzetelnego postępowania. Standardowe, stosowane przed zmianami związanym z pandemią, określone w art. 367 § 3 k.p.c.. rozwiązania dotyczące liczebności składu orzekającego, mają oparcie w art. 45 ust. 1 Konstytucji, który stanowi, że każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.

Także w literaturze i orzecznictwie przyjmuje się zgodnie, że skład kolegialny stanowi gwarancję niezależności sądu i wzmocnienie jego niezawisłości. Prosimy o zrozumienie dla naszego stanowiska, według którego sąd orzekający jednoosobowo jest bardziej narażony na ewentualne naciski oraz inne próby bezprawnego wywierania wpływu na sposób procedowania oraz treść rozstrzygnięcia („większą liczba sędziów, jak większą ilość wody, trudniej jest zepsuć” – z Post. Sądu Okręgowego w Katowicach z dnia 21 października 2021 r. IV Ca 311/21). Wszystko to oznacza, że rozpoznanie sprawy przez skład kolegialny sądu stwarza większe gwarancje niezawisłości i bezstronności sędziów a tym samym wnikliwego i wszechstronnego rozpoznawania spraw odwoławczych naszych Koleżanek i Kolegów  (np. E. Waśkowski, System procesu cywilnego, Wilno 1932, s. 157; A. Olaś oraz System Prawa Procesowego Cywilnego, Postępowanie nieprocesowe. red. nacz. T. Ereciński, red. tomu K. Lubiński, T. Ereciński, tom IV, cz. 1, vol. 1, Warszawa 2021, s. 647.). Ponadto prawa gwarantowane Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej muszą mieć wymiar realny i rzeczywisty.

Wydaje się, że świadomość powyższych uwarunkowań ma także ustawodawca dopuszczając w art.  15zzs¹ ust. 1 pkt 4 ustawy z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19 (…), możliwość rozpoznania sprawy w składzie kolegialnym ze względu na szczególną zawiłość lub precedensowy charakter sprawy.

Także w prawie UE niesporne jest, że wymóg niezawisłości sędziów wchodzi w zakres istotnej treści prawa podstawowego do rzetelnego procesu sądowego, które samo w sobie ma podstawowe znaczenie jako gwarancja ochrony wszystkich praw, jakie jednostki wywodzą z prawa Unii (Wyrok TSUE z 25 lipca 2018 r. pkt 40, C-216/18).

Natomiast przepis art. 6 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka i Podstawowych Wolności zobowiązuje państwa – strony Konwencji do takiego zorganizowania własnego wymiaru sprawiedliwości, aby sądy i procedury sądowe spełniały wszystkie wymagania wynikające z tego przepisu.

Korzyści dla wymiaru sprawiedliwości płynące z kolegialnego rozpoznawania spraw stworzyły regułę, wg której w postępowaniach odwoławczych sąd rozpoznaje sprawy w składzie 3 sędziów (art. 367 § 3 k.p.c., art. 397 § 1 k.p.c., art. 398 k.p.c.). Według naszej wiedzy w bardzo wielu sprawach wszyscy członkowie składu sądu, a nie tylko referent, są rzeczywiście zaangażowani w rozpatrzenie sprawy. Tak więc nie ma żadnych przesłanek do twierdzenia, że narada sędziów niczego nie wnosi do rozpoznania sprawy, której rozstrzygnięcie jest wynikiem wnikliwej analizy przeprowadzonej przez kolegialny skład sądu.

Uwzględniając powyższe, w naszym głębokim przekonaniu uzasadnione jest stworzenie możliwości rozpoznawania apelacji stron w sprawach przeciwko Dyrektorowi ZER MSWiA przez Sądy Apelacyjne w składzie trzech sędziów. Z pewnością podniesie to na wyższy poziom wnikliwość i obiektywizm w ocenie tego rodzaju spraw.

Mając na uwadze podniesione przez nas okoliczności, zwracamy się do Pań i Panów Prezesów Sadów Apelacyjnych o stworzenie warunków rozpoznawania spraw przeciwko Dyrektorowi ZER MSWiA o wysokość świadczeń emerytalnych w składzie 3 sędziów, gdy z wnioskiem takim wystąpi strona odwołująca się. Nie sądzimy, aby tego rodzaju wnioski miały charakter nagminny. Niemniej jednak, zarówno w interesie wymiaru sprawiedliwości, jak i samych odwołujących się jest, aby skarżący mogli skutecznie o to wnosić i oczekiwać gruntownego, a więc i sprawiedliwego rozpoznania ich odwołań od Decyzji Dyrektora ZER MSWiA.

PRZEWODNICZACY
Federacji Stowarzyszeń Służb Mundurowych RP

Piotr IWAT

TUTAJ (do pobrania): Wzór „Wniosku o o zarządzenie rozpoznania sprawy w składzie trzech sędziów”