WIĘCEJ O SKARDZE KASACYJNEJ I MOŻLIWYCH JEJ SKUTKACH
- O Skardze Kasacyjnej pisała już dość szeroko Komisja Prawna FSSM w Komunikacie Informacyjnym z 31 marca 2021 r. oraz w Aneksie do niego z 15 kwietnia 2021 r. a także w Informacji Prawnej z 27 sierpnia 2021 r. opublikowanych na stronie Federacji. Sugerujemy naszym czytelnikom zapoznanie się z ww. publikacjami, albowiem dla lepszego zrozumienia istoty Skargi Kasacyjnej, także w kontekście tego, co wyprawia w tym zakresie ZER, znajomość tych tekstów jest nieodzowna. Należy to uczynić w kolejności ich publikowania.
- Kwestią istotną, która jedynie cząstkowo została omówiona we wskazanych wyżej publikacjach, jest wartość przedmiotu zaskarżenia ( WZP). Jako fundamentalna, decydująca o przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy, wymaga dodatkowego komentarza. Przypomnijmy, art. 3982 § 1 k.p.c., stanowi: „Skarga kasacyjna jest niedopuszczalna w sprawach o prawa majątkowe, w których wartość przedmiotu zaskarżenia jest niższa niż pięćdziesiąt tysięcy złotych, a w sprawach z zakresu prawa pracy i ubezpieczeń społecznych – niższa niż dziesięć tysięcy złotych.
Jednakże w sprawach z zakresu ubezpieczeń społecznych skarga kasacyjna przysługuje niezależnie od wartości przedmiotu zaskarżenia w sprawach, m.in. o przyznanie i o wstrzymanie emerytury lub renty (…)”.
Nie wdając się w zbyt głębokie rozważania prawne należy stwierdzić, że przedmiotem sporu w naszych sprawach jest wysokość świadczenia emerytalnego. W zasadzie nie jest nim kwestia, czy odwołujący się ma prawo do emerytury lub renty, gdyż prawo to nie jest przez strony kwestionowane. Poniekąd wskazuje na to sam tytuł decyzji dyrektora ZER: „Decyzja o ponownym ustaleniu wysokości emerytury/renty”. Skoro tak, to nasze sprawy odwoławcze (jako sprawy z zakresu ubezpieczeń społecznych) są sprawami o świadczenie, w których dopuszczalność zaskarżenia Skargą Kasacyjną do Sądu Najwyższego wyroku sądu apelacyjnego, jako sądu II instancji, podlega ograniczeniu ze względu na wartość przedmiotu zaskarżenia (WPZ), która wynosi 10 tys. zł. Gdyby przedmiotem sporu było prawo do emerytury lub renty, wówczas ograniczenia takiego nie ma. W każdym razie możliwość zaskarżenia Skargą Kasacyjną wyroku Sądu II instancji, co do zasady, uzależniona jest od wartości WPZ, będącej różnicą między wysokością świadczenia w należnej wysokości a wysokością świadczenia wypłacanego nam przez ZER (po decyzji obniżającej), która nie może być niższa niż 10 tys. zł. Za jeden rok art.22 k.p.c.
Składanie Skarg Kasacyjnych może być skutkiem wyroków sądów apelacyjnych:
- oddalających apelację odwołujących się od niekorzystnego dla nich wyroków sądów okręgowych, jako sądów I Instancji,
- uwzględniających apelacje dyr. ZER, tj. zmieniających korzystne wyroki sądów I instancji i oddalające odwołania skarżących od Decyzji dyr. ZER lub
- zmieniających w części korzystne dla odwołujących się wyroki sądów okręgowych poprzez
przyjęcie 0% podstawy wymiaru za wskazane okresy służby do 31 lipca 1990 r.
W zależności od orzeczenia sądu apelacyjnego i sytuacji odwołującego się wartość przedmiotu zaskarżenia (WPZ) będzie różna. Niemniej jednak rzecz w tym aby przekraczała ową kwotę graniczną 10 tys. zł. brutto, warunkującą dopuszczalność Skargi Kasacyjnej. Stąd tak ważny jest sposób jej wyliczenia. Od niego bowiem zależy szansa na uchylenie przez Sąd Najwyższy krzywdzącego wyroku sądu apelacyjnego.
Warto wspomnieć o roli w tym zakresie sądu apelacyjnego. To od orzeczenia tego sądu składana jest Skarga Kasacyjna. Otóż sąd ten jest nie tylko uprawniony, ale i zobowiązany (na etapie tzw. „przedsądu”) do sprawdzenia (w razie wątpliwości) wskazanej w Skardze Kasacyjnej wartości przedmiotu zaskarżenia (WPZ). Uprawnienie to obejmuje nie tylko skontrolowanie danych składających się na tę wartość, lecz także sposobu jej obliczenia (czy jest zgodny z regułami określonymi w art. 19-24 k.p.c.). Natomiast sąd apelacyjny nie ma obowiązku samodzielnego ustalania wartości WPZ. Obowiązek ten spoczywa na stronie (odwołującym się [oczywiście reprezentowanym przez adwokata lub radcę prawnego] lub na dyr. ZER).
Jak należy obliczać wartość WPZ i co mówią na ten temat przepisy Kodeksu postępowania cywilnego i orzecznictwo Sądu Najwyższego?
Co do zasady przy świadczeniach powtarzających się stosujemy regułę z art. 22 k.p.c.„W sprawach o prawo do świadczeń powtarzających się wartość przedmiotu sporu stanowi suma świadczeń za jeden rok (….)” rozumiana jako roczna suma świadczeń przyszłych tj. liczonych „na bieżąco”. Nasze emerytury, to świadczenia powtarzające się.
Wyliczenie przeprowadzamy na podstawie decyzji waloryzacyjnej na dzień 1 marca 2017 r., oraz wyroku SA, w którym określono procentową wysokość zmienionej emerytury i nowej kwoty wpisanej przez ZER do Decyzji. Należy przy tym brać pod uwagę procent wysługi emerytalnej.
(Wartość emerytury na dzień 1 marca 2017 r (minus) wartość emerytury określona w
wyroku) x 12 miesięcy = WPZ
Jak to wygląda w praktyce warszawskiego Sądu Apelacyjnego. W sprawie represjonowanego, który wniósł przez pełnomocnika, skargę kasacyjną przed jej przekazaniem do Sądu Najwyższego, sąd dokonał sprawdzenia wyliczenia WPZ. Dla zobrazowania tego procesu przedstawiamy za Postanowieniem SA : „Różnica w wysokości emerytury za jeden miesiąc na datę wydania spornej decyzji, przy uwzględnieniu treści rozstrzygnięcia reformatoryjnego podjętego przez Sąd Apelacyjny, wynosi 6.064,69 zł (wysokość emerytury przed ponownym jej ustaleniem na datę 1 marca 2017 r.) – 5.082,94 zł (emerytura stanowiąca 50,48% podstawy wymiaru czyli kwoty 10.069,21 zł) = 981,75 zł x 12 miesięcy = 11.781 zł. Przed datą wydania spornej decyzji wysokość emerytury nie wynosiła 75% podstawy wymiaru tej emerytury.”
Gdy przy wskazanym przez Sąd Apelacyjny sposobie liczenia WPZ nie osiągniemy wymaganej kwoty 10 000 zł skorzystajmy z ze sposobu liczenia przedstawionego przez Sąd najwyższy w uchwale siedmiu sędziów z 18.10.2012 r. (III UZP 3/12). Przyjęto w niej, że wartość przedmiotu zaskarżenia kasacyjnego w sprawie, której przedmiotem jest zmiana wysokości świadczenia powtarzającego się, podlega ustaleniu na podstawie art. 22 k.p.c. w odniesieniu do świadczeń przyszłych, a w odniesieniu do świadczeń zaległych – na podstawie art. 19 § 1 k.p.c., przy czym w razie dochodzenia świadczeń przyszłych i zaległych łącznie stosuje się art. 21 k.p.c., dot. tzw. „kumulacji roszczeń”. Stanowisko SN zaprezentowane w tej uchwale jest podtrzymywane w późniejszych orzeczeniach Sądu Najwyższego (Post. z 29.01.2014 r., II UZ 67/13 oraz z Post. z 11 grudnia 2014 r. I UZ 23/14).
W tym miejscu należy wskazać, że znane są nam przypadki, kiedy sąd apelacyjny nie wziął pod uwagę przywołanej wyżej uchwały SN z 18.10.2012 r. Skutkowało to określeniem WPZ na poziomie niższym niż wymagane 10 tys. zł., a w konsekwencji odrzuceniem Skargi Kasacyjnej. Na szczęście na takie postanowienie sądu apelacyjnego przysługuje zażalenie do Sądu Najwyższego – Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych.
Wracając do zasad obliczania wartość WPZ na potrzeby Skargi Kasacyjnej. Naszym
zdaniem, idąc tokiem rozumowania przedstawionym w ww. uchwale Sądu Najwyższego z 18.10.2012 r., należy to czynić zgodnie z art. 21 k.p.c. Motywy takiego rozwiązania wynikają z zasad przyjętych w orzecznictwie Izby Cywilnej Sądu Najwyższego z którego wynika, że w razie dochodzenia świadczeń za okres sprzed wniesienia pozwu, które powinny być spełnione w sposób powtarzający się i świadczeń powtarzających się na przyszłość, wartość przedmiotu sporu oblicza się jako sumę całej wartości świadczeń. W tle pozostaje tzw. „wymagalność świadczenia”, przez którą należy rozumieć stan, w którym wierzyciel ma prawo żądać od dłużnika zaspokojenia przysługującej mu wierzytelności. Nie rozwijamy tego wątku, gdyż i tak część z naszych czytelników może mieć problemy ze zrozumieniem owych zawiłości prawnych.
W każdym razie, skoro odwołujący się jest uprawniony do dochodzenia wypłaty różnicy pomiędzy świadczeniem należnym a faktycznie wypłaconym w okresie wstecznym przez ZER, to nie można (mając na uwadze powyższą regułę) zasadnie twierdzić, że dochodzone przez niego tego świadczenia, a ściślej kwoty różnicy pomiędzy świadczeniem wypłaconym a należnym, nie jest wymagalne. Na takim właśnie stanowisku stoi Sąd Najwyższy.
Reasumując, dokonując wyliczenia wartości przedmiotu zaskarżenia (WPZ) sumujemy dwie wartości – zgodnie z art. 21 k.p.c.
Pierwsza wartość to suma świadczeń miesięcznych (zaległych) będących różnicą między świadczeniem należnym „pełnym” (podlegającym waloryzacjom) a świadczeniem wypłaconym przez ZER (po obniżeniu świadczenia), w większości za okres od 1.10.2017 r. do dnia złożenia Skargi Kasacyjnej.
Druga wartość, to suma świadczeń przyszłych, za jeden rok, czyli za 12 miesięcy, także będących różnicą między świadczeniem „pełnym”, z okresu sprzed 1.10.2017 r. a ustalonym decyzją dyr. ZER „…o ponownym ustaleniu wysokości emerytury/renty”.
- Możliwe rozstrzygnięcia w przedmiocie Skargi Kasacyjnej.
- Uprawnienia sądu apelacyjnego. Przypominamy, że Skargę Kasacyjną wnosi – umocowany przez skarżącego adwokat lub radca prawny (przymus adwokacki!) do Sądu Najwyższego – Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych za pośrednictwem sądu apelacyjnego, który wydał skarżony wyrok, w terminie 2 miesięcy od dnia doręczenia represjonowanemu tego wyroku z uzasadnieniem. Po przeprowadzeniu tzw. „postępowania sprawdzającego”, zwanego też „przedsądem”, to właśnie sąd apelacyjny jest uprawniony do odrzucenia (nie oddalenia) Skargi Kasacyjnej w przypadku:
- jej niedopuszczalności z uwagi na graniczną wartość przedmiotu zaskarżenia (WPZ) niższą niż 10 tys. złotych,
- wniesienia Skargi po przekroczeniu terminu 2 miesięcy,
- niespełnienia wymagań określonych w art. 3984 1 k.p.c., tj. niezawierającej wymaganych elementów skargi określonych w tym przepisie,
- nieopłacenia Skargi,
- z powodu braków, których nie usunięto w terminie tygodniowym.
W tym miejscu należy podkreślić, że sąd apelacyjny nie jest uprawniony do badania, czy Skarga Kasacyjna jest dopuszczalna merytorycznie, tj. z punktu widzenia oceny, czy przedstawione okoliczności mające uzasadniać jej rozpoznanie rzeczywiście występują.
Jest to zastrzeżone do wyłącznej kompetencji Sądu Najwyższego.
Postanowienie sądu apelacyjnego o odrzuceniu Skargi Kasacyjnej podlega zaskarżeniu w drodze zażalenia do Sądu Najwyższego. Termin do złożenia zażalenia wynika z przepisów ogólnych. Jest to termin tygodniowy, licząc od daty doręczenia stronie postanowienia z uzasadnieniem. W postępowaniu zażaleniowym oczywiście obowiązuje tzw. przymus adwokacko-radcowski.
- Uprawnienia Sądu Najwyższego.
- Sąd Najwyższy może odrzucić Skargę Kasacyjną, która podlegała odrzuceniu przez sąd apelacyjny, gdy sąd ten wcześniej tego nie uczynił, choć powinien to zrobić z powodów wyżej wskazanych.
Uwaga! O odrzuceniu Skargi niezawierającej wymaganej treści, zgodnie z art. 3984 1 k.p.c., sąd drugiej instancji albo Sąd Najwyższy zawiadamia właściwy organ samorządu zawodowego, do którego należy pełnomocnik, w tym również pełnomocnik dyr. ZER. Sygnalizowany jest brak profesjonalizm takiego pełnomocnika. W wypadku adwokata chodzi o właściwą dla jego siedziby zawodowej okręgową radę adwokacką, a w wypadku radcy prawnego – radę okręgowej izby radców prawnych, na której listę jest on wpisany. Zawiadomienie może być podstawą wszczęcia postępowania dyscyplinarnego w stosunku do adwokata lub radcy prawnego. - Odpowiedź na Skargę Kasacyjną. Strona przeciwna, np. odwołujący się, w przypadku wniesienia Skargi Kasacyjnej przez pełnomocnika dyr. ZER, może wnieść Odpowiedź na skargę kasacyjną, kierując ją do Sądu Najwyższego za pośrednictwem sądu apelacyjnego, który wydał wyrok w II instancji, w terminie 2-tygodniowym od prawidłowego doręczenia jej odpisu. Odpowiedź na skargę kasacyjną pełni funkcję podobną do odpowiedzi na apelację. Jest to prawo, ale nie obowiązek Czynność ta nie podlega opłacie sądowej.
W tym miejscu powtarzamy, że w postępowaniu przed Sądem Najwyższym obowiązuje zastępstwo stron przez adwokatów lub radców prawnych, czyli tzw. „przymus adwokacko-radcowski”. Zastępstwo to dotyczy także czynności procesowych związanych z postępowaniem przed Sądem Najwyższym. Oznacza to, że odpowiedź na Skargę Kasacyjną musi być sporządzona i podpisana przez adwokata lub radcę prawnego. W przeciwnym wypadku nie zostanie rozpoznana. Okoliczność ta powoduje, że strona musi się liczyć z określonymi wydatkami na zaangażowanie takiego pełnomocnika.
Jak stwierdził w jednym z orzeczeń Sąd Najwyższy celem przymusu adwokacko-radcowskiego jest zapewnienie, aby środki zaskarżenia kierowane do Sądu Najwyższego odpowiadały ustawowym wymaganiom i prezentowały poziom merytoryczny, jakiego można oczekiwać od osoby uprawnionej do świadczenia profesjonalnej pomocy prawnej. Nie może on zaś zostać zrealizowany, jeżeli adwokat lub radca prawny jedynie „popiera” środek zaskarżenia wniesiony bezpośrednio przez stronę lub też jedynie sygnuje własnym podpisem środek zaskarżenia sporządzony przez stronę osobiście.
- Przyjęcie Skargi Kasacyjnej do rozpoznania przez Sąd Najwyższy. SN przyjmie Skargę do merytorycznego rozpoznania, jeżeli stwierdzi, że:
- w sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, za które uznaje się zagadnienie
dotychczas niewyjaśnione i nierozwiązane w orzecznictwie, a więc cechujące się nowością i którego rozstrzygnięcie może sprzyjać rozwojowi prawa, - występują rozbieżności w orzecznictwie sądów, które należy wykazać przez
przytoczenie konkretnych rozbieżnych orzeczeń sądowych wydawanych w zbliżonych lub identycznych stanach faktycznych (widzimy już liczne tego przykłady), - zachodzi nieważność postępowania, co dotyczy tylko nieważności przed sądem drugiej instancji, czyli przed sadem apelacyjnym i tylko wówczas, gdy mogło mieć istotny wpływ na wynik sprawy; przesłanki nieważności postępowania zostały wskazane w art. 379 k.p.c.,
- skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona, co musi być wykazane przez skarżącego prawnymi i faktycznymi przesłankami, że w zasadniczym postępowaniu skarga kasacyjna zostanie rozstrzygnięta na jego korzyść. Innymi słowy chodzi tu o widoczną, „na pierwszy rzut oka”, bez konieczności głębszej analizy, sprzeczność wyroku z przepisami prawa niepodlegającymi różnej wykładni.
O przyjęciu lub odmowie przyjęcia Skargi kasacyjnej do rozpoznania Sąd Najwyższy orzeka postanowieniem na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego.
Na tym etapie możliwe jest też odrzucenie skargi kasacyjnej, a także zarządzenie zwrotu skargi celem uzupełnienia braków formalnych, które do tej pory nie zostały dostrzeżone. Postanowienie o odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania wymaga już pisemnego uzasadnienia.
- Rozpoznanie Skargi Kasacyjnej przez Sąd Najwyższy. SN rozpoznaje skargę kasacyjną na posiedzeniu niejawnym w składzie trzech sędziów, chyba że skarżący złożył wniosek o jej rozpoznanie na rozprawie. Sąd Najwyższy może także rozpoznać Skargę Kasacyjną na rozprawie, jeżeli przemawiają za tym inne względy, precedensowy charakter sprawy, społeczna istotność lub ważny interes publiczny.
- Uwzględnienie Skargi Kasacyjnej.
- Sąd Najwyższy w razie uwzględnienia skargi kasacyjnej uchyla zaskarżone orzeczenie w całości lub w części i przekazuje sprawę do ponownego rozpoznania sądowi, który wydał orzeczenie, lub innemu sądowi równorzędnemu. W naszym przypadku jest to sąd apelacyjny.
Sąd Najwyższy może uchylić także w całości lub w części orzeczenie sądu I instancji i przekazać sprawę do ponownego rozpoznania termu samemu sądowi lub sądowi równorzędnemu.
Przekazując sprawę do ponownego rozpoznania Sąd Najwyższy w uzasadnieniu swojego rozstrzygnięcia podaje ocenę podstaw kasacyjnych, wskazuje, które uwzględnił, a których nie, określa naruszenia prawa dokonane przez sąd II instancji (ewentualnie także sąd pierwszej instancji), uzasadnia zakres rozstrzygnięcia oraz wskazuje kierunek prowadzenia ponownego postępowania, co nie jest tożsame z przyszłym sposobem rozstrzygnięcia.
W razie przekazania sprawy do ponownego rozpoznania sąd, któremu przekazano sprawę, rozpoznaje ją w innym składzie. W razie uchylenia przez Sąd Najwyższy wyroku sądu II instancji (sądu apelacyjnego) do ponownego rozpoznania, sędzia uczestniczący w wydaniu uchylonego wyroku nie może brać udziału w wydaniu nie tylko pierwszego wyroku po tym uchyleniu, lecz także każdego kolejnego wyroku w tej sprawie. Innymi słowy skład sądu, który wydał uchylone przez Sąd Najwyższy orzeczenie, zostaje wyłączony od ponownego rozpoznania sprawy. Celem tego jest usunięcie przyczyn mogących powodować wątpliwości co do bezstronności sędziego, który uczestniczył we wcześniejszej fazie postępowania, oraz zapewnienie poszanowania niezawisłości sędziowskiej w rozpoznaniu sprawy przez niedopuszczenie do sytuacji, w których sędzia przy orzekaniu byłby związany wskazaniami Sądu Najwyższego w konkretnej sprawie, wbrew przekonaniu, któremu dał już wyraz w uchylonym orzeczeniu.
Sąd, któremu sprawa została przekazana do ponownego rozpoznania, jest związany wykładnią prawa dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy. Strona nie można oprzeć Skargi Kasacyjnej, od wyroku wydanego po ponownym rozpoznaniu sprawy, na podstawach sprzecznych z wykładnią dokonaną w tej sprawie przez Sąd Najwyższy.
- Orzeczenie co do istoty sprawy.
Jeżeli podstawa naruszenia prawa materialnego jest oczywiście uzasadniona, a Skargi Kasacyjnej nie oparto także na podstawie naruszenia przepisów postępowania lub podstawa ta okazała się nieuzasadniona, Sąd Najwyższy może – na wniosek skarżącego – uchylić zaskarżony wyrok i orzec co do istoty sprawy.
Przypomnijmy, oczywiste naruszenie prawa materialnego zachodzi wówczas, gdy bez pogłębionej analizy odnośnych przepisów można stwierdzić, że doszło do
uchybienia przepisom prawa materialnego, przy czym zarzuty w tym zakresie muszą być podniesione w skardze kasacyjnej. Sąd Najwyższy, w odróżnieniu od sądu drugiej instancji, nie bierze pod uwagę naruszenia przepisów tego prawa z urzędu.
Wniosek skarżącego o uchylenie zaskarżonego wyroku (w całości albo w części) i orzeczenie co do istoty sprawy wymaga precyzyjnego sformułowania. Konieczne jest jednoznaczne podanie żądanego sposobu rozstrzygnięcia, którego Sąd Najwyższy nie wywodzi i nie domyśla się na podstawie dotychczasowych wniosków składanych w postępowaniu przed sądami powszechnymi.
- Odroczenie wydania orzeczenia i przekazanie zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi Sądu Najwyższego.
Jeżeli przy rozpoznawaniu Skargi Kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawne budzące poważne wątpliwości, Sąd Najwyższy może odroczyć wydanie orzeczenia i przekazać to zagadnienie do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi tego Sądu.
Zasadniczym celem przekazania zagadnienia prawnego do rozstrzygnięcia powiększonemu składowi SN może być potrzeba usunięcia istotnej rozbieżności orzecznictwa (w przypadku naszych spraw ma to właśnie miejsce).
O potrzebie skorzystania z takiej możliwości decydują poważne wątpliwości Sądu Najwyższego rozpoznającego Skargę Kasacyjną a nie wątpliwości podnoszone przez stronę skarżącą w związku z dokonaną przez nią analizą orzecznictwa.
Uchwała powiększonego składu Sądu Najwyższego jest w danej sprawie wiążąca.
Sąd Najwyższy w powiększonym składzie może też przejąć sprawę do swego rozpoznania.
Uchwały pełnego składu Sądu Najwyższego, składu połączonych izb oraz składu całej izby z chwilą ich podjęcia uzyskują moc zasad prawnych, a skład siedmiu sędziów może postanowić o nadaniu uchwale mocy zasady prawnej. Uchwały, które uzyskały moc zasad prawnych, są publikowane wraz z uzasadnieniem w Biuletynie Informacji Publicznej na stronie podmiotowej Sądu Najwyższego.
Oddalenia Skargi Kasacyjnej.
Oddalenie Skargi Kasacyjnej, o którym mowa w art. 39814 k.p.c. to nie to samo co odrzucenie Skargi Kasacyjnej, o którym mowa w art. 3986 k.p.c., które dotyczy tzw. postępowania sprawdzającego, na etapie „przedsądu”. O szczegółach napisaliśmy wyżej.
Sąd Najwyższy oddala skargę kasacyjną, jeżeli nie ma ona uzasadnionych podstaw albo jeżeli zaskarżone orzeczenie mimo błędnego uzasadnienia odpowiada prawu. Jest to rozstrzygnięcie merytoryczne o skardze kasacyjnej. Sąd Najwyższy oddala ją w sytuacji, gdy brak jest uzasadnionych podstaw do jej uwzględnienia, tj. skarżący nie wykazał zasadności sformułowanych przez niego podstaw w określonym ustalonym stanie faktycznym sprawy (bo nie istnieją lub nie potrafił ich wykazać). Nie zachodzi też nieważność postępowania, albo zaskarżone orzeczenie sądu II instancji, mimo błędnego uzasadnienia, odpowiada prawu. Mimo błędów sądu II instancji co do wskazania przyczyn przyjętego przez ten sąd rozstrzygnięcia, które wykazał skarżący, zachodzą w rzeczywistości inne niewspomniane w uzasadnieniu przyczyny, które doprowadzają do tego, że ostatecznie kierunek rozstrzygnięcia jest prawidłowy, tj. odpowiada prawidłowo zinterpretowanemu prawu i kolejno prawidłowemu zastosowaniu właściwych norm prawnych.